W północno-zachodniej części Załusk w 1915 roku stacjonowały wojska rosyjskie. Załuski były jednym z punktów umocnionych stojących Niemcom na drodze do Twierdzy Modlin. Wokół samej twierdzy istniał także pierścień fortów, których zadaniem było odpierać ataki wojsk niemieckich.

Wojskowi inżynierowie wybrali na miejsce lokalizacji umocnień tzw. Górkę, z której w zasięgu ponad 5 kilometrów gołym okiem widać wszystko co się dzieje na drodze do Płońska, a skąd spodziewano się ewentualnego ataku Niemców.

Okopy w Załuskach zaczynały się po północnej stronie szosy Załuski-Stróżewo, następnie rozciągały się szerokim łukiem w stronę szosy na Płońsk, po jej przekroczeniu skręcały w stronę wsi i kończyły się na północnej ścianie lasu. Widać to na załączonym poniżej fragmencie austriackiej mapy topograficznej z 1915 roku:

Załuskie okopy na austriackiej mapie topograficznej. Strzałka nr 1 – zachodnia część fortyfikacji tuż przy drodze na Stróżewo, nr 2 – część środkowa umocnień przy szosie na Płońsk, nr 3 – cześć wschodnia obok lasu, pozostałości okopów znajdują się na tzw. Sołtysówce

Obecnie z okopów  niewiele zostało. Zachowały się resztki w pobliżu lasu, na tzw. Sołtysówce. Gdzieniegdzie w lesie pozostały także kratery po wybuchach. Fotorelacja z wizji lokalnej wkrótce…

Michał Czerwiński